روانشناسان اغلب یادگیری را به عنوان یک تغییر نسبتاً دائمی در رفتار فرد به عنوان یک نتیجه از تجربه وی تعریف می کنند. روانشناسی یادگیری بر طیف وسیعی از موضوعات مرتبط در مورد نحوه یادگیری افراد و تعامل آنها با محیط شان تمرکز دارد.
جان بی. واتسون یکی از اولین متفکران روانشناسی بود که در مورد چگونگی تاثیر یادگیری بر رفتار مطالعه نمود . واتسون پیشنهاد نمود که رفتار نتیجه فرآیند یادگیری است.
معنا و ماهیت یادگیری
یادگیری یک فرآیند کلیدی در رفتار انسان است . تمام زندگی یادگیری است . در صورتی که مقایسه ای ساده ، بین شیوه های خام و ناپخته احساسات و رفتار کودکان ، و شیوه های پیچیده رفتار بزرگسالان مانند مهارتها ، عادات ، تفکر ، احساسات و … داشته باشیم به خوبی خواهیم دانست که تفاوت های یادگیری بین افراد مختلف متفاوت است.
فرد به طور مداوم با محیط اطراف خود در تعامل است و از آن تاثیر می پذیرد. این تجربه ناشی از تعامل با محیط باعث می گردد که فرد برای مواجه با محیط رفتار خود را تغییر دهد یا اصلاح نماید.
بنابراین یادگیری تغییری در رفتار است که تحت تاثیر رفتارهای قبلی قرار می گیرد.
نتیجه یادگیری عبارت است از :
- مهارت ها
- دانش
- عادات
- نگرشها
- منافع
- سایر ویژگی های شخصیتی
یادگیری چیست ؟
یادگیری را می توان به روش های مختلف تعریف نمود، اما اکثر روانشناسان بر این تعریف اجماع دارند که یادگیری تغییر نسبتاً دائمی ناشی از تجربه در رفتار فرد است.
در نیمه اول قرن بیستم ، رفتارگرایی به عنوان مکتب فکری شناخته شده و مسلط بر روانشناسی و توضیح مطلوب فرآیندهای یادگیری بود. سه نوع اصلی یادگیری که توسط روانشناسی رفتاری توصیف می شد ، عبارتند بودند از :
شرطی سازی کلاسیک ،
شرطی سازی عامل و
یادگیری مشاهده ای.
شرطى سازى كلاسيك
شرطى سازى كلاسيك نوعى فرآيند يادگيرى است كه طى آن محركى قبلاً خنثى با محرك ديگرى ، از راه جفت شدن مكرر پيوند مى يابد . پژوهش در باب شرطى سازى كلاسيك در سالهاى اوليه ى سده ى بيستم هنگامى شروع شد كه فيزيولوژيست روسى ايوان پاولف ، برنده ى جايزه ى نوبل به مناسبت پژوهشهايش در زمينه ى گوارش ، توجه خود را به يادگيرى معطوف ساخت . پاولف ، طى بررسيهاى خود درباره ى گوارش ، متوجه شد كه سگ ، حتى با ديدن ظرف غذا شروع به ترشح بزاق مى كند . هر سگى وقتى غذا به دهانش گذاشته شود بزاق ترشح مى كند اما سگ مورد آزمايش آمرخته بود كه منظوه ى غذا را با چشيدن غذا پيوند دهد .
پاولف كه تصادفاً به موردى از يادگيرى پيوندى برخورده بود مصمم شد دريابد آيا مى توان به سگ آموخت كه غذا را با چيزهاى ديگرى مثل نور يا صوت نيز پيوند دهد يا نه .
شرطى سازى عامل
پاسخ شرطى در شرطى سازى كلاسيك اغلب مشابه پاسخ طبيعى به محركرغير شرطى است . مثلاً ترشح بزاق ، پاسخ طبيعى سگ به غذاست . اما وقتى بخواهيم چيزى تازه به جاندار بياموزيم ( مثلاً ” شيرين كارى ” تازه به سگ ) ، نمى توانيم از شرطى سازى كلاسيك استفاده كنيم .
كدام نوع محرك غير شرطى مى تواند سگى را وادارد روى دو پا بنشيند يا غلت بزند ؟
براى چنين آموزشى اول بايد سگ را ترغيب كرد رفتار مورد نظر را انجام دهد و سپس با تاييد يا غذا به او پاداش داد . اگر چندين بار به همين ترتيب عمل كنيم ، نهايتاً سگ رفتار مورد نظر را ياد مى گيرد . بسيارى از يادگيرى ها در زندگى روزمره از اين راه يعنى شرطى سازى عامل صورت مى گيرد . در شرطى سازى عامل ، هر پاسخ معينى به اين علت ياد گرفته مى شود كه بر محيط عمل مى كند ، يا اثر مى گذارد . يعنى اينكه شرايط نه چنان است كه در شرطى سازى كلاسيك منظور مى شود ؛ جاندار صرفاً به محرك واكنش نشان نمى دهد ، بلكه به نحوى رفتار مى كند كه تغييرات مشخصى در محيط ايجاد گردد .
كودكى كه در گهواره تنهاست به طور خودانگيخته پاهاى خود را حركت مى دهد ، پيچ و تاب مى خورد ، و غان و غون مى كند . اگر سگى را در اتاقى تنها بگذاريم ممكن است اين طرف و آن طرف پرسه بزند ، بو بكشد ، يا شايد توپى را به دندان بگيرد ، رها كند و با آن به بازى مشغول شود . نه پاسخ كودك و نه سگ ، هيچكدام در مقابل پديدار يا ناپديد شدن محرك بيرونى خاصى صورت نمى گيرد ، بلكه اين جانداران بر محيط خود عمل مى كنند .
شرطی سازی عامل و دستیابی به هدف
به هر حال ، وقتى جاندار رفتار معينى را انجام مى دهد ، احتمال تكرار آن رفتار بستگى به پيامد آن دارد . اگر به دنبال غان و غون كودك شيرخوار ، پدر و مادر به او توجه كنند . كودك بيشتر غان و غون خواهد كرد ، كما اينكه اگر سگ را پس از به دندان گرفتن توپ نوازش كنيم يا غذايى به او بدهيم سگ بيشتر با توپ بازى خواهد كرد . اگر هدف كودك را جلب توجه پدر و مادر ، و هدف سگ را به دست آوردن غذا در نظر آوريم ، مى توان گفت شرطى سازى عامل يعنى اينكه جاندار ياد بگيرد كه هر رفتار معين ، به دستيابى به هدفى معين مى انجامد .
یادگیری مشاهده ای
یادگیری مشاهده ای ، شیوه یادگیری شامل مشاهده و مدل سازی سایر رفتارهای فردی ، نگرش ها ، یا عبارات احساسی است. آلبرت باندورا ، روانشناس آمریکایی تاکید می کند که افراد ممکن است به راحتی از رفتار یاد بگیرند تا تقلید. یادگیری مشاهده ای جزء اصلی نظریه یادگیری اجتماعی این روانشناس آمریکایی است. یادیگری مشاهده ای شامل : توجه ، نگه داری ، تکثیر و انگیزش است.
سلام بر شما مقاله روانشناسی یادگیری تون خیلی محتوای آموزنده ای داشتو سایت روانشناسی سایکو درمان را خیلی دوست دارم. مطالب و دسته بندی مطالب روانشناسی تون عالیه .
سلام مقاله روانشناسی یادگیری خیلی خوب بود. سایتتون خیلی جذاب و جالبه .