انواع تحقیقات روانشناسی
اگر دانشجوی روانشناسی هستید یا فقط می خواهید اصول اولیه آزمایش های روانشناسی را درک کنید، در اینجا مروری بر روش های تحقیق، معنای آنها و نحوه عملکرد آنها آورده شده است.
سه تا از انواع تحقیقات روانشناسی
انواع تحقیقات روانشناسی معمولاً می تواند به عنوان یکی از سه نوع اصلی طبقه بندی شود.
1. تحقیقات علی یا تجربی
هنگامی که بیشتر مردم به آزمایش علمی فکر می کنند، تحقیق در مورد علت و معلول اغلب به ذهن متبادر می شود. آزمایشهای مربوط به روابط علی، تأثیر یک یا چند متغیر را بر یک یا چند متغیر پیامد بررسی میکنند. این نوع تحقیق همچنین تعیین می کند که آیا یک متغیر باعث بروز یا تغییر متغیر دیگری می شود. نمونه ای از این نوع تحقیقات تغییر مقدار یک درمان خاص و اندازه گیری تأثیر بر شرکت کنندگان در مطالعه است.
2. تحقیق توصیفی
تحقیق توصیفی به دنبال ترسیم آنچه در حال حاضر در یک گروه یا جمعیت وجود دارد است. نمونه ای از این نوع تحقیقات، یک نظرسنجی برای تعیین اینکه مردم قصد دارند به کدام نامزد ریاست جمهوری در انتخابات بعدی رای دهند، خواهد بود. مطالعات توصیفی سعی در اندازه گیری اثر یک متغیر ندارند. آنها فقط به دنبال توصیف آن هستند.
3. تحقیق رابطه ای یا همبستگی
مطالعه ای که ارتباط بین دو یا چند متغیر را بررسی می کند، تحقیق رابطه ای محسوب می شود. متغیرهایی که مقایسه می شوند عموماً در گروه یا جمعیت وجود دارند. به عنوان مثال، مطالعه ای که به نسبت مردان و زنانی که یک سی دی کلاسیک یا یک سی دی جاز را خریداری می کنند می پردازد، رابطه بین جنسیت و ترجیح موسیقی را مطالعه می کند.
نظریه و فرضیه
مردم اغلب اصطلاحات نظریه و فرضیه را اشتباه می گیرند یا از تمایز بین این دو مفهوم کاملا مطمئن نیستند. اگر دانشجوی روانشناسی هستید، درک اینکه هر اصطلاح به چه معناست، تفاوت آنها چگونه است و چگونه در تحقیقات روانشناسی استفاده می شود ضروری است.
نظریه یک اصل ثابت است که برای توضیح برخی از جنبه های جهان طبیعی ایجاد شده است. یک نظریه از مشاهدات و آزمایشهای مکرر ناشی میشود و حقایق، قوانین، پیشبینیها و فرضیههای آزمایششده را در بر میگیرد که به طور گسترده پذیرفته شدهاند.
فرضیه
فرضیه یک پیشبینی مشخص و قابل آزمون درباره آنچه انتظار دارید در مطالعه شما اتفاق بیفتد است. به عنوان مثال، آزمایشی که برای بررسی رابطه بین عادات مطالعه و اضطراب امتحان طراحی شده است، ممکن است فرضیه ای داشته باشد که می گوید: “پیش بینی می کنیم دانش آموزانی که عادات مطالعه بهتری دارند، از اضطراب امتحان کمتری رنج خواهند برد.” مگر اینکه مطالعه شما ماهیت اکتشافی داشته باشد، فرضیه شما باید همیشه آنچه را که انتظار دارید در طول دوره آزمایش یا تحقیق شما اتفاق بیفتد توضیح دهد.
در حالی که گاهی اوقات این اصطلاحات به جای یکدیگر در استفاده روزمره استفاده می شوند، تفاوت بین یک نظریه و یک فرضیه هنگام مطالعه طراحی آزمایشی مهم است.
برخی از تمایزات مهم دیگر که باید به آنها توجه کرد عبارتند از:
یک نظریه رویدادها را به صورت کلی پیشبینی میکند، در حالی که یک فرضیه پیشبینی خاصی را درباره مجموعهای از شرایط مشخص میکند.
یک نظریه به طور گسترده آزمایش شده است و به طور کلی پذیرفته شده است، در حالی که یک فرضیه یک حدس گمانهزنی است که هنوز باید آزمایش شود.
تأثیر زمان در تحقیقات روانشناسی
دو نوع بعد زمانی وجود دارد که می توان در طراحی یک مطالعه پژوهشی از آنها استفاده کرد:
-
تحقیق مقطعی در یک مقطع زمانی انجام می شود.
همه آزمونها، معیارها یا متغیرها در یک موقعیت برای شرکتکنندگان اجرا میشوند.
این نوع پژوهش به دنبال جمعآوری دادهها در شرایط فعلی به جای بررسی تأثیرات یک متغیر در یک دوره زمانی است.
-
تحقیق طولی مطالعه ای است که در یک دوره زمانی انجام می شود.
دادهها ابتدا در ابتدای مطالعه جمعآوری میشوند و سپس ممکن است به طور مکرر در طول مطالعه جمعآوری شوند.
برخی از مطالعات طولی ممکن است در یک دوره زمانی کوتاه مانند چند روز اتفاق بیفتند، در حالی که برخی دیگر ممکن است در طی چند ماه، سال یا حتی دهه ها انجام شوند.
اثرات پیری اغلب با استفاده از تحقیقات طولی بررسی می شود.
روابط علّی بین متغیرها در انواع تحقیقات روانشناسی
وقتی از “رابطه” بین متغیرها صحبت می کنیم، منظورمان چیست؟ در تحقیقات روانشناختی، ما به ارتباط بین دو یا چند عامل اشاره میکنیم که میتوانیم آنها را اندازهگیری کنیم یا به طور سیستماتیک تغییر دهیم.
یکی از مهمترین تمایزاتی که باید هنگام بحث از رابطه بین متغیرها قائل شد، معنای علیت است.
رابطه علی زمانی است که یک متغیر باعث تغییر در متغیر دیگر شود. این نوع روابط توسط تحقیقات تجربی مورد بررسی قرار می گیرند تا مشخص شود آیا تغییرات در یک متغیر واقعاً منجر به تغییر در متغیر دیگر می شود یا خیر.
روابط همبستگی بین متغیرها
همبستگی اندازه گیری رابطه بین دو متغیر است. این متغیرها قبلاً در گروه یا جمعیت رخ می دهند و توسط آزمایشگر کنترل نمی شوند.
همبستگی مثبت یک رابطه مستقیم است که در آن با افزایش مقدار یک متغیر، مقدار متغیر دوم نیز افزایش می یابد.
در یک همبستگی منفی، با بالا رفتن مقدار یک متغیر، سطوح متغیر دیگر کاهش می یابد.
در هر دو نوع همبستگی، هیچ مدرک یا دلیلی وجود ندارد که تغییر در یک متغیر باعث تغییر در متغیر دیگر شود. یک همبستگی به سادگی نشان می دهد که بین دو متغیر رابطه وجود دارد.
مهمترین مفهوم این است که همبستگی برابر با علیت نیست. بسیاری از منابع رسانهای مشهور این اشتباه را دارند که فرض میکنند صرفاً به دلیل مرتبط بودن دو متغیر، یک رابطه علی وجود دارد.